بانک ژن

لقاح پذیری در گیاهان به گونه های مختلف است. برخی هر مافرودیت هستند و شامل گیاهان اتوگام (1) آلوگام اتوفرتیل (2) و آلوگام اتوستریل(3) می باشند . و پاره ای دیگر مونوئیک (4) و بالاخره دسته سوم دیوئیک (5) نتیجه خود باوری‘ هم خونی و تقویت ژنها ی ویژه (ودر بحث ما ژنهای سازگار به محیط) و نتیجه غیر خود باروری پیدایش ارقام جدید است. درطبیعت در حال تعادل از هر راهی قدم وانهیم منتهی به ارقامی خواهیم شد که هر چه بیشتر سازگار تر با محیط باشد. هر چه مقدورات فراوان تروژنهای مقاوم به دشمنان گیاه در دسترس تر باشد را مبارزه نیز هموارتر است. و به زبان ساده تراز دست رفتن یک ژن مطلوب می تواند بصورت بلیه ای ظاهر شود و ب ملتهاست که در شناسائی و حراست چنین ژنهائی بکوشند. داروین در کتاب پیدایش گونه ها می نویسد : «تکامل حیوانات و نباتات بسرعت رو به گسترش است و این پدیده یا بطور طبیعی و یا بدست انسان انجام می پذیرد که در نتیجه بصورت دائمی به پیدایش ارقام و انواع موجودات منجر می شود» واولیف گیاه شناس مشهور روسی اظهار می دارد: «اصلاح نباتات تکاملی است که بادست انسان و بدلخواه او د رگیاهان صورت گرفته و این امر مادامی امکان پذیر است که تنوع (varation) وجود داشته باشد» در کشورهای پیشرفته در علوم بویژه آن دسته که در رشته ژنتیک و اصلاح نباتات پیشقدم می باشند با کاربرد روشهای نوین در مورد اکثر نباتات زراعی و باغی توانسته اند صفات وخصائل مورد نظر را در یک گیاه جمع آوری نمایند. بعبارت دیگر تنوعی که در ایام و یا توده های مختلف طی هزاران سال در طبیعت بوجود آمده در یک رقم جمع آوری نموده و با بکار بردن فنون نوین زراعی میزان عملکرد را به میزان قابل ملاحظه ای و در بعضی موارد میزان خارق العاده ای بالا برند. درهر یک از ارقام و یاتوده های بومی واحدهای توارثی (gene) بی شماری یافت می شود که در طبیعت سیر تکاملی خود را پیموده وممکن است در مواردی قسمتی از صفات از طریق نباتات در ارقام دیگر وارد شود و اگر پس از استفاده در یک یا چند مورد آنها را فراموش کنیم یا در اثر صنعتی شدن و یک پارچه شدن واحدهای زراعی و تبدیل کشت دیم به آبی یا وارد نمودن یک گونه جدید به یک منطقه نسبت به انقراض و اضمحلال و فرسایش آنها کمک نمائیم روزی خواهد رسید که بعلت تمام شدن تنوع ژنتیکی امر اصلاح نباتات به بن بست منتهی و در برابر مسائلی که رودرو خواهد بود خواهیم توانست راه حلی بیابیم. بهمین علت است که فکر تأسیس بانک ژن در مقیاس جهانی برای جمع آوری ‘ بررسی ‘ شناسایی ونگهداری این ذخائر با ارزش روز بروزتقویت می گردد و سازمانهائی نظیر f.a.o ایجاد چنین بانکهائی را در نقاط مختلف و کشورهایی که ظرفیت وعلاقه مندی کافی نشان دهند تقویت می نماید.